Di Psîkolojîyê De Rêbaz û Teknîkên Lêkolînê

Di Psîkolojîyê De Rêbaz û Teknîkên Lêkolînê

A) Rêbaza Çavlêgerandinê: Bi rêya pirskirina pirsên kifş/diyar, fikrên/nêrînên girseya gel tê sitandin/wergirtin.

1-Test: Serkeftin, bal û behreyên cihêreng yên şexsan, tê pîvandin.

2-Anket: Bi rêya pirsên ku hatine amadekirin, di derheqê nêrîn û qeneetên mirovan de zanayî têne bidestxistin.

3-Çavdêrî: Çavdêrîkirin û qeydkirina tevgerên mirova ye.

A) Çavdêrîya Xwezayî: Di vê texlîd çavdêrîyê de lêkolîner, bu tu awayî dest nade rewşa heye. Bûyer çawabin, wan wiha dişopîne û qeyd dike.

B) Çavdêrîya Sîstematîk: Di vê rêbazê de lêkolîner rêyên bidestxistina zanayîyan, qontrol dike. Ango, midaxaleya lêkolînê dike.

4- Gotebêj/Hevdîtin: Wekî gotebêjên kar û şeweirmendiyê, dibe du beş. Ev rêbaz, hem ji bidestxistina zanayîyan û hem jî, ji bo pakkirina nexweşîyên psîkolojîk tê bikaranîn.

5- Lêkolîna Jînenîgarîyê/Biyografîk: Di vê cure rêbazê de derheqê paşeroj/rabirdûya şexsan, nexweşîyên wan yên derbasbûyî û serborîyên wan yên girîng de zanayî têne topkirin û qeydkirin.

B) Rêbazên Ezmûnî: Psîkolojîya ezmûnî ew psîkolojîye ku xwe dispêre xebatên labaratuwarê.

Qobay: Organîzmaya ku di ezmûnê de tê bikaranîn û li serê ezmûn têne çêkirin.

Di Ezmûneke de çar (4) hêmanên girîng hene û ev hêman jî:

1- Guhêrbara Serbixwe

Guhêrbara ku di dema lêkolînê de di bin qontrola lêkolîner de ye û di têkiliya sedem-encamê de wekî sedemê/sebebê ye, ye. Encam, girêdayê vê guhêrbarê dertê holê.

Guhêrbara Serbixwe: Bağımsız Değişken

2- Guhêrbara Pêgir

Guhêrbara ku rewşa wê li gor guhêrbara serbixwe diguhere. Ne di bin qontrola lêkolîner de ye. Di lêkolînê de wekî encam dertê holê.

Guhêrbara Pêgir: Bağımlı Değişken

3- Koma Ezmûnê: Koma ku guhêrbara serbixwe lê tê sepandin/tetbîq kirin.

4- Koma Qontrolê: Koma ku guhêrbara serbixwe, lê nayê sepandin û di rewşa xwe de tê hiştin, da ku bi koma ezmûnêre were rûbirûkirin.

C) Rêbazên Qorelasyonel

Daneyên ku bi rêya ezmûnê tên bidestxistin, bi hejmaran têne nîşandin.

Bi du awayan/şeklan pêk tê:

1- Rêbaza Qorelasyonel

Ji têkiliya di navbera du rêz puanan re, an jî ji têkiliya di navbera du pîvanan re qorelasyon (girêdanî) tê gotin. Hege ji guhêrbaran dema yek bilind bibe û ya din jî bilind dibe; girêdanîya wan (qorelasyona wan) pozîtîf e.

Ji guhêrbaran yek bilind bibe û ya din dakeve xwarê, girêdanîya wan, wê demê negatîf e.

Na hege di navbera guhêrbaran/değişkenan de têkilî tunebe, wê deme em dibêjin ku sifir (o) qorelasyon ango, girêdanî heye.

Sembolên wan

Girêdana Pozîtîf: +1

Girêdana Negatîf: -1

Bêtêkilîbûn: O

Çend Mînakên Qorelasyonê

Fêrbûn-Birçîtî : -1

Zanayîya Felsefî- Ajotina Trimbêlê: O

Motîvasyon-Ferbûn: +1

Tundî-Tirs: +1

Terereq-stres: +1

Çand- Erîşkarî: -1

Hezkirin- Xezeb: -1

2- Dereceya Girîngîya Ferqan

Rewşên cihêreng yên wekî perwerdehî, zêhn û temen, bandûrê li encama ezmûnê dikin.

Ali Gurdilî

[email protected]

Çavkanî: Destpêka Zanista Psîkolojiyê – Ali Gurdilî