Felsefe, Şikber / Gumanker e

Felsefe, Şikber / Gumanker e

Felsefe, ji kîjan çavkaniyê were bila were; wisa bi hêsanî tu daneyan qebûl nake. Ji kû were bila were, hizkî weke zagoneka civakî, hizkî bila hişkebaweriyek/dogmeyek olî yan jî, bila ew zanayiyeke sehekî be; felsefe bişik (biguman) xwe nêzîkê wî tiştî dike. Mirov dikare bibêje ku felsefeyê, gumanê bi du şeklan bikar anîye:

Ya yekemîn gumankeriya septîka ye û ya duyemîn jî, wek rêbazekî (azîneyekî) bikaranîna gumanê ye, ku ji aliyê fîlozofên wekî Descartes û Gazalî ve; ji bo têgihiştin yan jî gihiştina zanayî û tevgera rast, hatiye bikaranîn. Bi awayekî şikber/gumanker xwe nêzîkkirina babetan, wiha dike ku fîlozof serî li çavkaniya babetan bide û xwe bigihîne bingeha wan. Bêguman di encama vê fikirîn û lêkolînê de, yan wê çewtiya wê were derxistin, an jî wê xîm û spartekên babetê werin piştrastkirin. Nexwe, wê di helwestekê beravajiya vê yekê de, dibe ku fîlozof bi awayekî hişkebawer tevbigere, ku wê ev yek jî ne helwesteke fîlozofîk be.

Ali Gurdilî

felsefevan@hotmail.com

18.02.2015